„Oszczędzając pracę żony, jedz gotowe makarony” – zachęcało hasło w przedwojennej Polsce. I rzeczywiście, skutecznie nawet dziś. Z powodu oszczędności czasu dania z makaronem są popularne, zajmują drugie – po ziemniakach – miejsce w kuchni.
W artykule: „Fantastica!”– Sophia Loren o polskim makaronie ✿Trispa konkurencją dla semoliny durum ✿Poprawia kondycję sportowców i kowali ✿Paprykowe i bazyliowe świderki ✿Dla wegan✿Biomakarony na prestiżowych imprezach ✿Gotowe w 5 minut
Statystycy wyliczyli, że spożycie makaronów wzrasta rocznie o 2–2,8%. Jednak statystyczny Polak zjada go rocznie 5,5 kg, a Włoch – 28 kg. Na półwyspie Apenińskim makaron, zwany pastą, jest nieodzowny w kuchni, a do wyboru istnieje około 350 gatunków i kształtów. Trzeba wiedzieć, że kształt i struktura są ważne z uwagi na różny stopień wchłaniania sosu. Dla smakoszy rzecz ważna. Zwłaszcza dla tych znających powiedzenie Sophii Loren – „Wszystko, co widzicie, zawdzięczam spaghetti”. Będąc w 2002 roku w Malborku pochwaliła polski makaron – „fantastica, fantastica”.
Włosi bardzo skutecznie przyswoili sobie chiński rodowód makaronu, udoskonalili proces produkcji, zachwalają jego zalety, jedzą prawie codziennie i zwracają uwagę, że stanowi on istotny element kultury włoskiej. Panuje przekonanie, że nikt nie wie o makaronach więcej niż Włosi, zwani niekiedy makaroniarzami.
Trispa i jej kształty
Znakomita podróżniczka i reporterka Beata Pawlikowska swoją wiedzę zawarła w książce pt. „Makarony świata” i podała 70 przepisów na ich przyrządzanie (Edipresse, 2019 rok). Nie ma jeszcze w tym wydaniu najnowszego wydarzenia, jakim było pierwsze w Polsce uruchomienie produkcji ekologicznego makaronu z Trispy przez Wytwórnię Makaronu Nudle Śląskie Bio. Trispa to prapszenica o podwyższonej wartości odżywczej, i jak wiele starych odmian zbóż, ma odmienną budowę glutenu, jest więc lepiej tolerowana przez organizm, słowem, charakteryzuje się lepszymi właściwościami zdrowotnymi od współczesnej pszenicy.
Jak wykazały badania na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie mąka z pszenicy okrągłoziarnowej, ze względu na wyjątkowe walory żywieniowe, jest surowcem innowacyjnym, nadającym się do produkcji makaronu i może ona konkurować pod tym względem z semoliną durum. Ziarno pszenicy okrągłoziarnowej jest najbogatszym źródłem niskocząsteczkowych fitozwiązków, m.in. kwasów fenolowych. (Praca dyplomowa Agnieszki Małeckiej, Lublin 2023)
Długa droga do sukcesu
Tu trzeba podkreślić udział Stowarzyszenia „Polska Ekologia” w drodze do finału produkcyjnego. Otóż inicjatorem rozpoczęcia produkcji makaronu z Trispy był konsultant branżowy, bardzo aktywny popularyzator ekożywności, członek tego Stowarzyszenia, Czesław Meus, który zainspirował prof. Aldonę Sobotę z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie do wykonania prób wyprodukowania makaronu z Trispy. Pani profesor zachęciła studentkę ze swojej uczelni do napisania pracy magisterskiej na temat makaronu z Trispy. Na dodatek praca dyplomowa została wzbogacona badaniami. Dysponując efektami tych starań Czesław Meus doradził Dominikowi Friedkowi z Nudli Śląskich wyprodukowanie makaronu z Trispy z biomąki, którą otrzymał od Bohdana Stankiewicza, także należącego do Stowarzyszenia „Polska Ekologia”. I tak wygląda chronologicznie długa droga do sukcesu!
Jednak żeby doszło do tej makaronowej premiery, wiele trudu włożyli pasjonaci, entuzjaści z konsorcjum „Pradawne ziarno” z liderem – Uniwersytetem Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy na czele. Konsorcjum opracowało i wdrożyło w innowacyjny sposób technologię uprawy i przetwórstwa oraz wprowadzenia do obrotu pierwotnej formy pszenicy okrągłoziarnowej, znanej teraz pod nazwą Trispa.
Nudle Śląskie Bio, Kolonia Podlesie, powiat tarnogórski, polska, lokalna, rodzinna firma, z 33-letnim doświadczeniem w produkcji makaronów, wytwarza gamę 16 rodzajów makaronów z 6. różnych mąk.Tu liczą się młynarze i ich technologia przemiału. Bohdan Stankiewicz z Młyna Eko Złotna wyjaśnia:
– W przeciwieństwie do mąk bielmowych, które produkowane są w młynach walcowych, w naszych młynach żarnowych uzyskujemy mąkę całoziarnową razową. To oznacza, że mąka ta dla celów komercyjnych nie jest pozbawiana łuski i zarodków, w których zawarta jest większość prozdrowotnych substancji potrzebnych naszemu organizmowi do życia. Mąka ta jest raz przemielona – razowa – dzięki temu nie podlega procesom rafinacji – podwyższenia temperatury mliwa podczas przemiału, jak ma to miejsce w młynach walcowych.
Dominik Friedek – dyrektor generalny w Nudle Śląskie Bio – dodaje:
– Nasza wytwórnia specjalizuje się w wytwarzaniu makaronów z mąki pełnoziarnistej z pradawnych odmian zbóż: orkiszu, samopszy i płaskurki. A od teraz mamy nowość: Trispę. Są to najzdrowsze i najbardziej wartościowe odmiany zbóż o niskim indeksie glikemicznym.
Co do kształtów, to wypuszczamy klasyczne świderki, wstążki, nitki, niteczki, łazanki, kolanka, muszelki. Mamy też w ofercie kilka niecodziennych pozycji, takich jak paprykowe i bazyliowe świderki, czy kolanka razowe, kakaowe z cynamonem. Wszystkie nasze makarony są wegańskie. Czas ich gotowania to 5 minut.
Makaron buduje formę
W myśl zasady, że sportowe sukcesy i sprawność fizyczna mają swój początek w kuchni, a od dobrego odżywiania zależy zdobywanie medali, firma Nudle Śląskie Bio wspierała w 2023 roku organizację śląskich zawodów rowerowych MTS – Mały Tour Szutrowy, gdzie prezentowała makarony jako produkt idealny dla osób aktywnych, dodający energii i wzmacniający wytrzymałość sportową. Były makaronowe pakiety dla zawodników, zorganizowano firmowe stoisko.
W tym roku również makarony będą obecne podczas pięciu edycji zawodów. Ponieważ uczestnikami są kolarze przełajowi, a być może znajdzie się grupa kowali (organizatorem imprezy jest autentyczny kowal), ważna jest promocja zdrowego, ekologicznego odżywiania w sporcie, zwłaszcza podczas wymagających wysiłku wyścigów kolarskich, no i przy ciężkiej pracy kowala także.
O udanej promocji makaronów spod Tarnowskich Gór zorganizowanej w Czechach opowiada dyrektor Dominik Friedek:
– Byliśmy obecni w lutym 2023 na targach Salima Technology – Targi Przemysłu Spożywczego i Gastronomii w Czechach. Pod szyldem PAIH (Polska Agencja Inwestycji i Handlu) promowaliśmy polskie lokalne produkty, polskie rzemiosło i kraj.
A potem, w czerwcu 2023 braliśmy udział w wydarzeniu pod nazwą „Dzień Polski w Pradze”. To jedyny dzień w roku, gdy otwierane są bramy Ambasady RP w Pradze (organizatorem był Instytut Polski w Pradze i Polska Organizacja Turystyczna). Wyjątkowe miejsce w historycznej części miasta z urokliwym ogrodem. Prestiżowa impreza w formie rodzinnego pikniku, gdzie prezentowane były: polska kultura – głównie muzyczna, poszczególne regiony Polski oraz nasze krajowe rzemiosło i kulinaria. My prezentowaliśmy nasze lokalne makarony rzemieślnicze, a dla najmłodszych – zrobiliśmy pokaz wytwarzania makaronów domowym sposobem. Byliśmy bardzo zaskoczeni frekwencją i pozytywnym odbiorem z strony czesko-polskich gości. W tym roku, korzystając z zaproszenia Instytutu Polskiego w Pradze oraz PAIH, również planujemy swoją obecność z biomakaronami.
Potwierdza się prawda zawarta w haśle – Makaron nie jest nudny. Ma nawet swoje święto 25 października – World Pasta Day. Może więc ta data będzie okazją do zorganizowania w Muzeum Śląskim na przykład Śląskiego Dnia Makaronu, tak jak to zrobiło Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, gdzie w 2021 roku urządzono ciekawe i smaczne obchody Światowego Dnia Makaronu.
