Pierwszy krok Stowarzyszenia „Polska Ekologia” na Islandii
Rośnie popularność Islandii jako kierunku turystycznego. Loty z Warszawy oferuje kilka linii i w ofertach widać starania o przyciągnięcie klientów.
Na wyspę przybywa kilkakrotnie więcej turystów niż wynosi liczba mieszkańców. Rejkiawik przywrócił podatek turystyczny (4,31 dolara), zawieszony podczas pandemii. Turystyka przynosi dochód i rodzi zagrożenie dla środowiska. Między innymi, chodzi o odpadki komunalne, z którymi ma problem i Islandia, i Polska.
Jedyne wyjście to zrównoważony rozwój turystyki.
Pięć punktów idei pożądanego rozwoju
Teoretycy jasno wyrażają podstawowe założenia:
✿ Turystyka regeneracyjna jest uważana za kolejny krok w turystyce zrównoważonej, tak ważnej przy szybko zmieniającym się klimacie.
✿ Zrównoważona turystyka koncentruje się na minimalizowaniu negatywnych skutków z korzyścią dla przyszłych pokoleń.
✿ Turystyka regeneracyjna ma na celu pozostawienie miejsca docelowego w stanie lepszym niż było wcześniej, przy jednoczesnej poprawie jakości życia lokalnej społeczności.
✿ W tak pojmowanej turystyce społeczność należy traktować jako żywy system.
✿ W centrum uwagi znajdują się potrzeby i aspiracje społeczności przyjmujących turystów.
Znając te założenia Stowarzyszenie „Polska Ekologia” wraz z rzeszowską firmą szkoleniową Danmar Computersprzystąpiło do realizacji projektu Circular Economy for Regenerative Tourism (CE4RT) Iceland (Gospodarka o obiegu zamkniętym dla turystyki regeneracyjnej – na Islandii).
Jak podaje „Interia Biznes”, dochody generowane przez turystykę mają coraz większe znaczenie dla islandzkiej gospodarki. Z danych urzędu statystycznego wynika, że w 2023 roku sektor turystyczny wygenerował 8,5 proc. produktu krajowego brutto (PKB). To o 1 punkt proc. więcej niż poprzednim roku. Turystyka przed pandemią generowała w Islandii średnio 8,2 proc. PKB.
Panuje przekonanie, że podróżni odwiedzający kraj ognia i lodu, przyczyniają się do kryzysu klimatycznego na Islandii. Statystycy obliczają, że do kraju zamieszkującego przez około 383 tys. osób, przybędzie w tym roku 2,3 miliona zagranicznych turystów. W 2025 roku będzie to już 2,4 miliona, a w 2026 roku – 2,5 miliona. Takie szacunki zmuszają do wielostronnego spojrzenia na turystykę.
Temat turystyki na Islandii doskonale zna Grzegorz Micuła, autor przewodnika po tej wyspie, zapalony globtroter, dziennikarz, pilot wycieczek.
– Pierwszy raz przyjechałem na Islandię w 2000 roku na wycieczkę objazdową z grupą polskich turystów, to był zupełnie inny kraj, przede wszystkim mało kto trafiał tu turystycznie, jeszcze nie pojawiła się moda na Islandię. Jako geolog z wykształcenia byłem zachwycony tym krajem, żywe zjawiska wulkaniczne, wspaniałe wodospady, lodowce, krystalicznie czyste rzeki pełne ryb, czy możliwość obserwacji wielorybów, wspaniałe miejsce na czynny wypoczynek „w przepięknych okolicznościach przyrody”. Mieszkańców Islandii było wtedy o prawie sto tysięcy mniej, znacznie mniej przyjeżdżało też turystów. To się drastycznie zmieniło, zagraniczni turyści wręcz zadeptują Islandię, władze tego kraju wprowadziły podatek turystyczny. Delikatna, północna przyroda może tego nie wytrzymać Żeby obsłużyć ten lawinowo rosnący ruch turystyczny powstają kolejne hotele i parkingi. Do atrakcji turystycznych takich jak Błękitna czy Lodowa Laguna, wstęp do jaskiń wulkanicznych czy lodowych bilety należy zamawiać z dużym wyprzedzeniem. Kraj ten staje się, a właściwie już się stał kolejną ofiarą masowej turystyki.
Stowarzyszenie „Polska Ekologia” już 18 lat zajmuje się edukacją konsumencką, organizuje warsztaty szkoleniowe i podejmuje działania, które można określić wspólnym mianem „Jak się troszczyć o ziemię, o zdrowe plony”. Danmar Computers wśród wielu aktywności zajmuje się realizacją programu Erazmus+ , zwłaszcza w międzynarodowym wymiarze.
Stowarzyszenie „Polska Ekologia” zostało wybrane do realizacji tytułowego zadania przez prowadzenie działań trenerskich i opracowania zrównoważonego planu postępowania dla każdej z 15 firm z branży turystycznej w Polsce.
Skrótowiec o szerokich horyzontach
CE4RT to międzynarodowe przedsięwzięcie wspierające współpracę małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP)z branży turystycznej w pięciu partnerskich ośrodkach. Koncentruje się on na zrównoważonych praktykach, gospodarce o obiegu zamkniętym i wymienionej na wstępie turystyce regeneracyjnej. Celem przedsięwzięcia jest dostarczenie MŚP narzędzi do wdrażania praktyk obowiązujących w turystyce regeneracyjnej w ramach długoterminowych strategii, co ma poprawić odporność, rentowność i konkurencyjność branży turystycznej.
W skład wspomnianych wyżej 15 firm wchodzą: restauracje, zjazdy, karczma, pizzeria, browar, agroturystyczna spółdzielnia socjalna i firma szkoleniowa. W pierwszym etapie, na początku kwietnia 2024 roku na Islandię wyjechało 8 firm z Podkarpacia, gdzie turystyka pełni ważną rolę. Są to: restauracje – „Posmakuj Krosno”, „Miód Malina”, „Zacisze”, zajazdy – „Bartnik” w Tylawie i „Pod Cyryńską” w Ustrzykach, karczma „Wacławówka”, „OK. Pizza” i firma doradcza „Your Concierge” Rzeszów.
Wrażeniami z tego wyjazdu dzieli się Pan Paweł Dobrzański z restauracji „Posmakuj Krosno” –
– To co warte przeanalizowania to wszelkie rozwiązania związane z recyklingiem opakowań, sposobem gospodarowania wodą i prądem, wyboru czasu korzystania z energii. Na Islandii 15 % energii pochodzącej z węgla i ropy stosuje się w transporcie i rybołówstwie. Są naturalne źródła energii, istnieją wody geotermalne. Dodam, że zwiedziliśmy największą elektrownię geotermalną na wyspie – Hellisheiði . Islandczycy dużo żywności importują, więc problem wykorzystania opakowań istnieje.
Pomidorowe menu – desery i napoje
Z pewnością interesująca była wizyta studyjna w „ Fridheimar” – rodzinnej firmie będącej restauracją i farmą pomidorów. Potężną. Ekologiczne uprawy pod szkłem zajmują bowiem 5000 m kw., więc plony mogą wzbudzić podziw zwiedzających – 370 ton rocznie.
Bogate jest też restauracyjne menu – oczywiście jest zupa pomidorowa doprawiona świeżymi ziołami, podaje się świeży makaron z domowym sosem pomidorowym i pesto. A zaskakują pomidorowe desery i napoje. Na przykład zielony pomidor i firmowa szarlotka z bitą śmietaną, na miejscu kręcone lody pomidorowe kręcona na miejscu, sernik z konfiturą z zielonego pomidora, cynamonu i limonki. I piwo własnej roboty – pomidorowe. Farma prowadzi sklepik z wyrobami kulinarnymi.
W programie znalazły się też warsztaty w hotelu wiejskim „Bru Barn”. Zajęcia w ramach CE4RT odbyły się w stodole („barn” znaczy stodoła), która została odnowiona w starym stylu, przy użyciu mebli i rekwizytów w konwencji vintage, wszystko przemyślane w duchu działań gospodarki o obiegu zamkniętym. Chociaż występuje określenie hotelu jako wiejski, ale zadbano o wszystkie udogodnienia w pokojach – kuchenka mikrofalowa, ekspres do kawy, telewizja z dostępem do kanałów satelitarnych, bezpłatne WiFi i darmowy parking.
W planach – Irlandia
Przedstawione tu w skrócie wizyty studyjne, wykłady i prelekcje na Islandii to kolejny etap całego przedsięwzięcia CE4RT, przewidziany jest wyjazd do Irlandii. Wiedza pozyskana od ekspertów i fachowców z tego samego kręgu zawodowego, obsługującego ruch turystyczny pomaga w zdobyciu cennych doświadczeń i wykorzystaniu ich w Polsce. Turystyka regeneracyjna i ekologiczna gospodarka żywnościowa to część filozoficznego podejścia zwanego permakulturą, w która mieści się stworzenie kompleksowego ekosystemu, gdzie rośliny, zwierzęta, a nawet mikroorganizmy oraz człowiek działają w sposób wzajemnie korzystny. Dla Stowarzyszenia „Polska Ekologia” to program realizowany co dzień.