Czas Lwowa nadchodzi. Lwów znowu zachwyca. Lwów to nie tylko perła secesji, pełna pamiątek historii o szczególnym znaczeniu dla Polaków. To miasto, w którym czasami trudno się skupić wyłącznie na zwiedzaniu.

Opera, rynek, kaplica Boimów, katedra, kościół garnizonowy czy cerkiew św. Jura, a może Wysoki Zamek? Gdzie najpierw? Otóż najpierw na dachy Lwowa, na wycieczkę, która da nam możliwość zapoznania się z miastem niemalże z lotu ptaka. Większość zabytków jak na dłoni. Z perspektywy, która dana była do tej pory nielicznym, to atrakcja, którą Lwów wyprzedził wiele miast z dużym potencjałem turystycznym.

Turysta na dachu

Idziemy przedwojennym Lwowskim City − na witrynach napisy po polsku, niemiecku,w jidysz i po ukraińsku – mleczarz, piekarz, masarnia czy kawiarnia. Wjeżdżamy windą na 4 piętro, wchodzimy jeszcze dwa przez prywatne mieszkanie, i przed nami cud. Dachy Lwowa i jego zabytki na wyciągnięcie ręki. Świeżo odrestaurowane rzeźby na operze czy Hermes na jednej z kamienic. Z oddali ze wzgórza, spogląda na nas cerkiew św. Jerzego, za nią nieco dalej, niestety niewidoczny z kotliny w której znajduje się centrum miasta, neogotycki kościół św. Elżbiety ufundowany przez Kajzera w 1911 r.

Po przeciwnej stronie dachu widok na gmach Opery Lwowskiej, obok Wysoki Zamek – dla niewtajemniczonych to wzgórze zamkowe, po zamku dawno już nie ma śladu. Bliżej ratusz i wieże kościołów: bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny założonej przez Kazimierza Wielkiego, niedawno odzyskanego kościoła garnizonowego św. Piotra i Pawła, Bernardynów czy cerkwi grecko-katolickiej św. Andrzeja. Poniżej na bulwarze przy Alei Wyzwolenia pomnik Tarasa Szewczenki. A jeszcze niżej niewidoczne z dachów kawiarenki, puby, restauracje czy bary serwujące pyszne pierożki i inne specjały, czyli miejsca bez których zwiedzanie choćby najpiękniejszych zakątków tego świata nie miałoby takiego uroku.

Nasz przewodnik z dużą swobodą uzmysławia nam jak bogatym kulturowo i materialnie był Lwów, i to także, że w tym tyglu polsko, żydowsko, niemiecko, ormiańsko, ukraińskim swary i kłótnie były na porządku dziennym. A to tu Polacy wystawiali kościół przeciw Ukraińcom, żeby dominował nad miastem, a tu Ukraińcy w odwecie św. Jura, na koniec Kajzer najwyższą budowlę w mieście − kościół św. Elżbiety, choć niewidoczną z centrum. To wszystko nie przeszkadzało jednak współistnieć, handlować, kochać i żenić się i budować wspólną przyszłość.

Lwowska starówka

Nadchodzi pora, by zejść z dachów. Zaliczyliśmy ich cztery, a każdy z nich dawał lepszą perspektywę i piękniejsze widoki. Przewodnik zapewnia nas, że będzie ich więcej. Chętnie sprawdzimy. Na dole gwar miejski, mieszkańcy w swoich sprawach, turyści we własnych, ktoś gra na pianinie w barwach narodowych Ukrainy, postawionym niedaleko katedry Ormiańskiej – tu polecam cudowne freski Jana Henryka Rosena. Starówka z perspektywy ulicy coraz bardziej cieszy oko, każdy kto był tutaj dziesięć czy piętnaście lat temu wie, że niemalże wszystko wymagało renowacji. Teraz widać ogrom prac włożonych w rewitalizację miasta i choć jest jeszcze wiele do zrobienia to kamienice wypiękniały. Komu nieobojętna jest secesja ten we Lwowie czuje się jak w raju. Ornamenty, ogromna różnorodność i to, że miasto nie zostało zniszczone w trakcie wojny, powodują, że nawet daleko od starówki, w mieście, jest na co popatrzeć.

Słodki Lwów

A znużeni możemy usiąść i napić się czekolady ręcznie wytwarzanej we Lwowskiej Manufakturze Czekolady. Kawiarnia, manufaktura i sklep w jednym. Słuchamy o tym, jak zrobić najlepszą czekoladę i czym różni się kakao z Afryki od tego z Ameryki Południowej.  Na ladach wystawione czekolady i praliny, tym którym wydawało się, że czekolada dzieli się na czarną, mleczną, białą oraz taką z bakaliami, zmieni się punkt widzenia. Ale też niektóre czekoladopodobne wyroby przestaną smakować − to cena poznania prawdy o smaku czekolady.

Kto pije ten żyje

Czekolada we Lwowie od niedawna, ale piwo Jezuici ważyli tutaj od 1715 roku. „Kto Lwowskie pije, ten sto lat żyje!” głosi stare powiedzenie. W międzywojniu działało na terenie Lwowa ok. 40 browarów i stanowiły one mocną konkurencję dla Okocimia czy Pilsnera, ale boom piwny nastąpił około 1862, kiedy to powstało 12 browarów. Wymienię je, bo po nazwiskach założycieli, które w nazwie musiały wtedy obowiązkowo występować, możemy się zorientować o tym, jakim tyglem kulturowym był Lwów: Browar Parowy Karl Kiselka, Browar Parowy Johann Jan Klein, Browar Moises Landes, Browar Thomas Laskowski, Browar Jaine Rappaport, Browar M. Rappaport, Browar Parowy Szmelkes, Browar Israel Kiczales, Browar Czarny, Browar Kahane, Browar Albert Jurkiewicz, Browar Fiedr Hubner. Ciekawym punktem programu jest wycieczka do Browaru Lwowskiego położonego nad Rynkiem Krakowskim. Dowiemy się tam wiele o historii piwa, browaru i skosztujemy ciemnego lub jasnego. Warto też nabyć prezent w postaci ładnie opakowanej trójcy butelek lwowskiego. Kiedy przechadzamy się ulicami Lwowa możemy się natknąć na Kumpla. Kumpel jest dobry, tak jasny jak i ciemny, wypić go możemy w „starym” Kumplu jak i w nowym. Kumpel, to piwo ważone w restauracji, jasne i bursztynowe niefiltrowane, i smakuje świetnie z tutejszymi specjalnościami jak karpacki banosz.

Kaplica Boimów – czarna perła Lwowa

Kaplica Boimów

Pokrzepieni wracamy na szlak. Kaplica Boimów to perełka architektoniczna, manieryzm w pełnym rozkwicie, „Czarna Perła” Lwowa. Choć w mieście dominowali Polacy, Żydzi i Niemcy z udziałem Ormian to fundatorem jej był Gyorgy Boim, doradca króla Stefana Batorego i bogaty mieszczanin. Anegdota mówi, że biskup nie chciał poświęcić tego epitafium z powodu wizerunku diabła znajdującego się na jednym z reliefów. Ale obrotny Węgier nie dał za wygraną i poprosił innego biskupa, ten nie dostrzegł niczego złego w wizerunku diabła w kaplicy. Może widział wspaniałą Notre Dame i jej bogate wnętrza? Sama kaplica zachwyca brakiem umiaru w zdobieniach, czarny marmur miesza się z alabastrem, mnogość scen z życia Chrystusa, prorocy, apostołowie, święty Jerzy pogromca smoka, a nad wszystkim, pod krzyżem, Chrystus frasobliwy z inskrypcją „Niech ten, który przechodzi, zastanowi się, czy jego smutki są większe od moich.” Na południowej zewnętrznej ścianie zachowały się oryginalne freski przedstawiające fundatora i jego żonę. Tuż obok kaplicy mała kawiarenka ze znakiem, że tu jest miejsce do całowania. Wydaje się, że nowożeńcy, i nie tylko, korzystają z niego bez skrępowania.

Tradycji czar

Dla łaknących przyrody i odpoczynku miasto ma 60 hektarów terenów zielonych tuż obok centrum. To muzeum − skansen im. Tarasa Szewczenki. Można tam podziwiać chaty i całe obejścia łemkowskie, ukraińskie, karpackie, małe drewniane cerkiewki. W chatach odbywają się prezentacje wytwarzania mydła czy tłoczenia oleju. A w karczmie możemy skosztować specjalności  kozackiej kuchni. Wszystko to w górzystym terenie, który dostarcza miłych wrażeń i pozwala odpocząć. Lwowianie odbywają tu rodzinne pikniki. W Wielkanoc skansen przeżywa malownicze oblężenie, wszyscy z koszami święconki cieszą się nowym. Idąc krętymi ścieżkami możemy tu i ówdzie napotkać parę dyskretnie pijącą szampana. Jest sielsko i przyjemnie. Dla zmęczonych jest udogodnienie, można wycieczkę odbyć furmanką. Pewnie nie wszędzie dojedzie, ale będzie po co wracać.

„Ta ni ma jak Lwów”

Lwów i jego zabytki, kawiarnie i kluby można zwiedzać przez wiele dni i nocy, można wsiąknąć w jego atmosferę. Lwów nie jest na jeden raz tak jak Praga, Wiedeń czy Kraków. Trzeba tam wracać, znajdować miejsca dla siebie. Tego roku Polacy mają szczęście, bo różnica w cenie waluty wynosi 4:1 i bez większego bólu możemy korzystać ze swojego portfela. I Lwów jest niedaleko, tuż za granicą.

Niech inni se jadą gdzie mogą gdzie chcą
do Wiednia Paryża Londynu
A ja się ze Lwowa nie ruszę za próg
ta mamciu ta skarz mnie Bóg.

Konkursu, kto to śpiewa, nie będzie. Ale pomyślcie Państwo, idziecie Łyczakowską i nucicie to sobie…