Z analizy wydatków władz samorządowych miasta Warszawy za lata 1765–1796 wynika, iż znajduje się w nich tylko jedna pozycja odnosząca się do szkolnictwa. Wydatki te zapisane są pod hasłem: „Akademia Lekarska Krakowska”. Ze względu na bardzo zły stan sanitarny miast, 11 kwietnia 1784 roku ukazał się uniwersał królewski i Rady Nieustającej zobowiązujący miasta Rzeczypospolitej do wysłania na studia medyczne do Krakowa 120 chłopców. W tej liczbie znalazły się trzy osoby, których studia miała opłacić Warszawa. Każda z nich otrzymywała na studia po 240 złotych rocznie, co dawało kwotę 720 złotych. Warszawa opłacała studia medyczne swoich trzech studentów w latach 1785–1791. Przy wydatkach samorządu miasta Warszawy wynoszących ogółem w roku budżetowym 1790/91 – 144 083 złotych, wymienione wyżej wydatki miasta na szkolnictwo (720 złp) stanowiły 0,5% wydatków ogółem.
Niemal sto lat wcześniej – we wrześniu 1668 roku jezuici otworzyli swoją pierwszą szkołę w Warszawie. Mieściła się ona przy ul. Jezuickiej 3/5. W czasach saskich dokonali przebudowy tego kompleksu budynków, a ponadto w 1692 scalili i przebudowali dwie kamienice po przeciwnej stronie ulicy (Jezuickiej), pozyskane odpowiednio w roku 1667 i 1676. Po dokupieniu trzeciej kamienicy dokonano w latach 1722
–1727 kolejnej przebudowy, połączenia i ujednolicenia wg proj. Karola Baya, tworząc gmach Gimnazjum Zaluscianum (ul. Jezuicka 4, nr hip. 73). Szkoła zajmowała dużą działkę ciągnącą się od Jezuickiej do Brzozowej, przy której powstał drugi okazały budynek, obecnie o nieco klasycyzującym wystroju.
Kompleks budynków tworzących Gimnazjum Zaluscianum, jest jednym z najważniejszych w historii warszawskiego szkolnictwa średniego. Budynki, chociaż pierwotnie nie zostały wzniesione z przeznaczeniem na szkołę, to jednak w trakcie adaptacji w I połowie XVIII wieku uzyskały formę obiektu przystosowanego przez architekta do takich celów (przynajmniej według ówczesnych standardów). Znaczenie budynku wzrosło w 1773 roku, tj. po przejęciu go przez Komisję Edukacji Narodowej i urządzeniu w nim Szkoły Wydziałowej Warszawskiej.
Pełna wersja tego i pozostałych artykułów dostępna jest w papierowym wydaniu Kuriera Warszawskiego nr 1-2 (55)/2017.