Medycynierki, farmaceutki i mit „chybionego mężczyzny”
− Kobiety na wykładzie? − wybitny krakowski zoolog Antoni Wierzejski nie krył oburzenia. − Po moim trupie! Janina Kosmowska, jedna z trzech świeżo upieczonych adeptek studiów farmaceutycznych, spojrzała na starca
z kpiną: − To chyba pan profesor umrze prędko – zareplikowała śmiało
– bo my na wykłady przyjdziemy i tak.
Dziwaczny dialog miał miejsce jesienią 1894 roku. Kosmowska, Dowgiałło, Sikorska – trzy damy po szkołach i praktyce „podaptekarskiej” w Warszawie właśnie przekroczyły bramy Uniwersytetu Jagiellońskiego jako pierwsze studentki – nie licząc półlegendarnej Nawojki. Parę miesięcy wcześniej Uniwersytet Warszawski odrzucił ich zabiegi o przyjęcie na Wydział Farmacji. W Krakowie klimat był cieplejszy – poniekąd dzięki zabiegom innej warszawianki, Kazimiery Bujwidowej, feministki pierwszej fali i żony postępowego profesora UJ Odona Bujwida. W ramach eksperymentu panny przyjęto na farmację jako hospitantki – wolne słuchaczki bez prawa obrony dyplomu. Co roku musiały wznawiać pokorne prośby o utrzymanie na wydziale, a profesorom przysługiwało prawo niezgody na ich uczestnictwo w wykładach. Niemniej, drobne kroczki, którymi w ciasno sznurowanych bucikach przemierzały jagiellońskie korytarze, okazały się milowym krokiem Polek na ścieżce dostępu do zawodów wcześniej zakazanych.
Uczona − gorzej niż brodata
W kwestii edukacji kobiet sędziwy prof. Wierzejski był wprawdzie mizoginem, nie można go jednak potępiać w czambuł. Miał za plecami tradycję, autorytet Kościoła i wsparcie przekroju zacnych środowisk. Obawa przed konsekwencjami dopuszczenia do wiedzy i praktyki zawodowej istot o „pośledniejszym” umyśle była niczym zadawniona, paprząca się rana. Już św. Tomasz z Akwinu obstawał, iż …
Pełna wersja tego i pozostałych artykułów dostępna jest w papierowym wydaniu Kuriera Warszawskiego nr 1-2 (55)/2017.
